Coraz trudniejsza sytuacja w firmach zaplecza potwierdza, że prowadzone od dłuższego czasu działania naszej organizacji w kierunku objęcia zakładów okołogórniczych programem osłonowym są słuszne.
Niestety potwierdziły się nasze obawy, że jako pierwsi skutki tzw. „zielonej transformacji” odczują pracownicy tych firm.
Nie ma tygodnia, aby do związku nie wpływały zawiadomienia o zamiarze rozwiązania umów o pracę z pracownikami „Katowickiego Węgla” motywowane likwidacją stanowisk pracy i trudną sytuacją ekonomiczną tego zakładu. Organizacje związkowe odbyły wiele spotkań z Zarządem Holding KW – właścicielem całej grupy kapitałowej – w celu znalezienia rozwiązań pozwalających na zachowanie jak największej liczby miejsc pracy w tej grupie.
A sytuacja jest poważna. Ograniczenie przez PGG zamówień na towary i usługi realizowane dotychczas przez KOK, GZUG i inne spółki z grupy są źródłem pogorszenia ich kondycji i widoków na przyszłość.
Jak to możliwe, że jedna Spółka Skarbu Państwa pogrąża inne podmioty, które de facto również są własnością Skarbu Państwa? Ano tak! Dopóki głównym warunkiem ogłaszanych przetargów będzie cena, dopóty tak się będzie działo.
Należy niezwłocznie zrealizować wieloletni postulat związków zawodowych, aby pierwszeństwo w realizacji zamówień dla Spółek Skarbu Państwa miały firmy, które stosują układy zbiorowe pracy, zatrudniają pracowników na umowy o pracę, realizują odpisy na fundusze socjalne, i generalnie stosują ponad minimalne zasady prawa pracy.
Jak to możliwe, że zdarza się, aby w przetargach na ochronę mienia rozpatrywane były oferty firm, które w momencie składania tej oferty nie zatrudniają pracowników w liczbie potrzebnej do zapewnienia tej ochrony? Przecież w przypadku kopalń mamy do czynienia z ochroną infrastruktury krytycznej, co w dobie konfliktu za wschodnią granicą, nabiera szczególnego znaczenia z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego. Należy zatem zadbać o odpowiednie kwalifikacje i kompletacje pracowników realizujących te zadania.
Czy firmy, które będą werbować pracowników „z łapanki” - po wygraniu przetargu - są w stanie sprostać takim standardom? Naszym zdaniem – NIE.
Podobnie z realizacją zleceń na roboty górnicze. Jeśli kontrakty będą trafiać do firm zatrudniających pracowników zza wschodniej granicy, a pracodawcy nie będą stosować godziwych warunków wynagradzania i wyposażania pracowników w sprzęt i środki ochrony indywidualnej, to istnieje obawa, że pogorszy się bezpieczeństwo pracy w kopalniach dla, których będą świadczyć usługi.
Między innymi o tych problemach chcemy rozmawiać z MAP podczas spotkania, o które wystąpiliśmy do Wiceministra Roberta Kropiwnickiego pismem z 4 lipca br.
To jednak tylko część grzechów popełnionych w stosunku do firm zaplecza. Mimo naszych wielokrotnych pism i interwencji nadal pozostaje niezrealizowany zapis rozdziału V podpunkt 8 „Umowy społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego”(…) z dnia 28 maja 2021r., który gwarantuje powstanie odrębnego programu dla specjalistycznych firm zaplecza. Tymczasem wszelkie zgłaszane od 2021r. przez stronę związkową wnioski o realizację tych ustaleń nie przyniosły rezultatów (kilkanaście pism do poprzednio rządzących). Po zmianie władzy przedstawiciele Rady Krajowej ZZG w Polsce informowali Stronę Rządową o pogarszającej się sytuacji firm zaplecza podczas trzech kolejnych posiedzeń Zespołu Trójstronnego ds. Bezpieczeństwa Socjalnego Górników w dniach 24.05.2024r., 21.02.2025r. oraz 27.06.2025r. wnioskując o opracowanie programu osłonowego dla firm zaplecza. Skierowaliśmy do Ministerstwa Przemysłu szereg pozostających długo bez odpowiedzi pisma w tej sprawie oraz wzięliśmy udział w dwóch spotkaniach z Panią Minister poświęconych min. dramatycznej kondycji zakładów okołogórniczych. Po trzech miesiącach od ostatniego pisma, po interwencji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - 24.06. 2025r. otrzymaliśmy odpowiedź! Tyle , że nie do końca na temat. Ministerstwo pisze:
„Pragnę potwierdzić, że punkt V podpunkt 8 Umowy społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz wybranych procesów transformacji województwa śląskiego z dnia 28 maja 2021 r. przewiduje opracowanie odrębnego programu osłonowego dla firm zaplecza górniczego.
Niemniej jednak zaznaczam, że w ocenie MP, wdrożenie takiego programu będzie możliwe po przyjęciu Strategii Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego S.A., która określi ramy finansowe i operacyjne interwencji publicznej w regionie, w tym również potencjalne mechanizmy wsparcia dla podmiotów okołogórniczych.
Powstanie Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółki Akcyjnej wynika wprawdzie z umowy społecznej, jednak z zupełnie innego jej punktu niż cytowane wyżej zapisy.
FTWŚ S.A. może wprawdzie i powinien wspomagać firmy zaplecza, jednak jego możliwości nie sprostają ogromowi potrzeb tej grupy firm.
I to dlatego Umowa Społeczna w punkcie V podpunkt 8 z dnia 28 maja 2021 r. przewiduje opracowanie odrębnego programu osłonowego dla firm zaplecza górniczego.
Wobec tych zapisów Strona Rządowa powinna wypełnić obowiązek przystąpienia do negocjacji w sprawie stworzenia tego programu i zapewnić mu źródła finansowania. Czas nagli bo sytuacja firm zaplecza jest coraz gorsza i jeśli nic się nie zmieni, to Polska i Śląsk bezpowrotnie utraci tysiące miejsc pracy.
Pani Minister, skoro potwierdza Pani, że umowa społeczna cyt: „przewiduje opracowanie odrębnego programu osłonowego dla firm zaplecza górniczego”, to proszę zrealizować ten zapis – „Kobyłka u płota”!
Arkadiusz Siekaniec
Wiceprzewodniczący
RK ZZG w Polsce